Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

sententiae N F

  • 1 Quot homines, tot sententiae

    Сколько людей, столько мнений.
    Цицерон, "О высшем благе и высшем зле", I, 5, 15.

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Quot homines, tot sententiae

  • 2 Quot homines, tot sententiae

    сколько голов, столько умов

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Quot homines, tot sententiae

  • 3 Quot homines, tot sententiae

    лат. сколько голов, столько умов

    Англо-русский универсальный дополнительный практический переводческий словарь И. Мостицкого > Quot homines, tot sententiae

  • 4 Quot homines, tot sententiae

    As many men, so as many opinions

    Latin Quotes (Latin to English) > Quot homines, tot sententiae

  • 5 sententia

    sententĭa, ae, f. [st1]1 [-] façon de penser, sentiment, avis, opinion, jugement.    - manere in sententia, Sall.: persister dans son opinion.    - quot homines, tot sententiae, Ter. Phorm.: autant d'hommes, autant d'avis.    - decedere de sententia, Cic.: changer d'avis.    - eorum sum sententiae qui... Liv.: je pense comme ceux qui...    - in hac sum sententia, ut... Cic. Fam. 4: je suis d'avis que...    - meā quidem sententiā: à mon sens, selon moi.    - de sententiâ alicujus, Cic. Cael. 29: sur la foi de qqn.    - ex animi mei sententia: d'après ce que je pense au fond de mon cœur, en mon âme et conscience (formule de serment). [st1]2 [-] projet, intention, détermination, résolution, vues, volonté, désir, voeu.    - si tueri sententia est... Cic. Off. 3: si l'on veut défendre...    - postquam ipsi sententia stetit... Liv.: quand il fut décidé à...    - sic stat sententia, Ov. M. 1: c'est une résolution arrêtée.    - ex sententia: à souhait (à mon gré, à ton gré...). [st1]3 [-] avis (émis dans une délibération), motion; vote, suffrage, décision, sentence, arrêt.    - consilio, ratione, sententiā, Cic.: par la sagesse, par la raison, par de bons avis.    - in meam sententiam, Cic. Att. 4: conformément à mon avis.    - sententiâ Planci, Cic.: sur la proposition de Plancus.    - sententiam dividere, Sen. Vit. Beat. 3, 2: scinder la motion (diviser la motion en deux parties).    - exquirere sententias, Liv. 8: recueillir les voix.    - sententiam dicere (ferre, dare): exposer son avis, voter.    - pro sententia dixit ut... Tac.: il opina pour que...    - pedibus ire in sententiam alicujus: se ranger à l'avis de qqn.    - sententias in urnam conjicere: jeter les bulletins dans l'urne.    - absolvi omnibus sententiis (paribus sententiis): être acquitté à l'unanimité des suffrages.    - sententiam dicere (ferre), Cic.: porter un arrêt, rendre un jugement.    - senatûs sententia: décision du sénat, sénatus-consulte.    - sententia tristis, Cic. Tac.: sentence fatale, arrêt de mort. [st1]4 [-] sens, signification, le fond (par opposition à la forme, verba)    - cujus praecepti tanta sententia est, Cic.: telle est la portée de ce précepte.    - sententiam legis sequi, Cic.: s'attacher à l'esprit de la loi.    - plures sententias accipi, Auct. Her. 4: avoir plusieurs acceptions.    - verbis Graecis in hanc sententiam eum allocutus est, Tac.: il lui adressa en grec une phrase dont voici le sens.    - earum (litterarum) sententia haec est, Sall.: voici quelle était le fond de cette lettre.    - copia sententiarum atque verborum, Cic. Tusc. 2: la richesse du fond et de la forme.    - apte, sine sententiis dicere, Cic.: parler avec élégance, mais sans idées. [st1]5 [-] pensée (formant un sens), idée exprimée, phrase, période.    - ut sententia currat, Hor. S. 1, 10, 9: pour que la pensée marche rapidement.    - de singulis sententiis breviter disputare, Cic. Phil. 13: commenter brièvement chacune des phrases (d'une lettre).    - clausulae sententiarum, Quint. 9, 3, 45: fins de phrases. [st1]6 [-] pensée saillante, maxime, sentence, trait brillant.    - honestae voluntates, sententiae, actiones, Cic.: beaux sentiments, belles pensées, belles actions.    - creber in reperiendis sententiis, Cic.: riche en grandes pensées.    - testis mearum sententiarum, Hor.: témoin des vérités que j'exprime.    - selectae Epicuri sententiae, Cic.: maximes choisies d'Epicure.    - sensus argutā sententiā effulget, Tac.: l'idée est mise en relief par un trait ingénieux. [st1]7 [-] développement d'une pensée, amplification oratoire.
    * * *
    sententĭa, ae, f. [st1]1 [-] façon de penser, sentiment, avis, opinion, jugement.    - manere in sententia, Sall.: persister dans son opinion.    - quot homines, tot sententiae, Ter. Phorm.: autant d'hommes, autant d'avis.    - decedere de sententia, Cic.: changer d'avis.    - eorum sum sententiae qui... Liv.: je pense comme ceux qui...    - in hac sum sententia, ut... Cic. Fam. 4: je suis d'avis que...    - meā quidem sententiā: à mon sens, selon moi.    - de sententiâ alicujus, Cic. Cael. 29: sur la foi de qqn.    - ex animi mei sententia: d'après ce que je pense au fond de mon cœur, en mon âme et conscience (formule de serment). [st1]2 [-] projet, intention, détermination, résolution, vues, volonté, désir, voeu.    - si tueri sententia est... Cic. Off. 3: si l'on veut défendre...    - postquam ipsi sententia stetit... Liv.: quand il fut décidé à...    - sic stat sententia, Ov. M. 1: c'est une résolution arrêtée.    - ex sententia: à souhait (à mon gré, à ton gré...). [st1]3 [-] avis (émis dans une délibération), motion; vote, suffrage, décision, sentence, arrêt.    - consilio, ratione, sententiā, Cic.: par la sagesse, par la raison, par de bons avis.    - in meam sententiam, Cic. Att. 4: conformément à mon avis.    - sententiâ Planci, Cic.: sur la proposition de Plancus.    - sententiam dividere, Sen. Vit. Beat. 3, 2: scinder la motion (diviser la motion en deux parties).    - exquirere sententias, Liv. 8: recueillir les voix.    - sententiam dicere (ferre, dare): exposer son avis, voter.    - pro sententia dixit ut... Tac.: il opina pour que...    - pedibus ire in sententiam alicujus: se ranger à l'avis de qqn.    - sententias in urnam conjicere: jeter les bulletins dans l'urne.    - absolvi omnibus sententiis (paribus sententiis): être acquitté à l'unanimité des suffrages.    - sententiam dicere (ferre), Cic.: porter un arrêt, rendre un jugement.    - senatûs sententia: décision du sénat, sénatus-consulte.    - sententia tristis, Cic. Tac.: sentence fatale, arrêt de mort. [st1]4 [-] sens, signification, le fond (par opposition à la forme, verba)    - cujus praecepti tanta sententia est, Cic.: telle est la portée de ce précepte.    - sententiam legis sequi, Cic.: s'attacher à l'esprit de la loi.    - plures sententias accipi, Auct. Her. 4: avoir plusieurs acceptions.    - verbis Graecis in hanc sententiam eum allocutus est, Tac.: il lui adressa en grec une phrase dont voici le sens.    - earum (litterarum) sententia haec est, Sall.: voici quelle était le fond de cette lettre.    - copia sententiarum atque verborum, Cic. Tusc. 2: la richesse du fond et de la forme.    - apte, sine sententiis dicere, Cic.: parler avec élégance, mais sans idées. [st1]5 [-] pensée (formant un sens), idée exprimée, phrase, période.    - ut sententia currat, Hor. S. 1, 10, 9: pour que la pensée marche rapidement.    - de singulis sententiis breviter disputare, Cic. Phil. 13: commenter brièvement chacune des phrases (d'une lettre).    - clausulae sententiarum, Quint. 9, 3, 45: fins de phrases. [st1]6 [-] pensée saillante, maxime, sentence, trait brillant.    - honestae voluntates, sententiae, actiones, Cic.: beaux sentiments, belles pensées, belles actions.    - creber in reperiendis sententiis, Cic.: riche en grandes pensées.    - testis mearum sententiarum, Hor.: témoin des vérités que j'exprime.    - selectae Epicuri sententiae, Cic.: maximes choisies d'Epicure.    - sensus argutā sententiā effulget, Tac.: l'idée est mise en relief par un trait ingénieux. [st1]7 [-] développement d'une pensée, amplification oratoire.
    * * *
        Sententia, sententiae. Opinion et advis. Ce que une personne sent en son coeur, Sa fantasie.
    \
        Haec mea sententia. Plaut. C'est mon advis.
    \
        Si honestatem tueri ac retinere sententia est. Cic. Si tu as proposé de, etc.
    \
        Quod ad rem mea sententia maxime pertinet. Cic. Selon ma fantasie et advis, A mon jugement.
    \
        Diuina futuri sententia. Horat. Qui devine les choses futures, et les predit.
    \
        Dubia est sententia nobis. Ouid. Je ne scay, Je suis en doubte.
    \
        Sancta sententia. Lucret. A laquelle il ne fault toucher pour la cuider invalider.
    \
        Nec mea iam mutata loco sententia cedit. Virgil. Ma fantasie et volunté ne change point, Je persiste en mon opinion.
    \
        Animo sententia constat. Virgil. Cela est deliberé et arresté en moymesme.
    \
        Decedere sententia. Tacit. Changer d'opinion.
    \
        Ex sententia alicuius dicere. Cic. Selon l'opinion d'aucun.
    \
        Pensata sententia. Sil. Pensee et examinee.
    \
        Ponere suam sententiam. Quintil. Mettre et coucher par escript son opinion.
    \
        Positus in multis sententiis. Plaut. Celuy de qui les uns parlent bien, les autres parlent mal.
    \
        Rogatus sententiam. Sallust. A qui on a demandé son opinion.
    \
        Scire sententiam alicuius. Terent. Son opinion et advis.
    \
        Sic stat sententia. Ouid. Je l'ay ainsi arresté et deliberé.
    \
        In ea sum sententia. Cic. Je suis de ceste opinion, Mon advis est tel.
    \
        Sic sententia est. Plautus. J'ay ainsi arresté en moymesme et deliberé.
    \
        Quae nunc animo sententia surgit? Virg. Quel advis te vient il en l'esprit?
    \
        Quae te sententia vertit? Virgil. Quelle chose t'a faict changer de propos et volunté?
    \
        - quianam sententia vobis Versa retro? Virg. Pourquoy avez vous changé d'advis et d'opinion?
    \
        Ex sententia nauigare. Cic. A son gré, souhait et vouloir.
    \
        Sententia. Quintil. La sentence du juge, Le jugé, Le dicton, L'arrest.
    \
        Candida sententia. Ouid. Sentence d'absolution.
    \
        Ferre sententiam de re aliqua. Quintil. Donner sa sentence.
    \
        Tristis sententia lata est. Ouid. Il a esté condamné par sentence.
    \
        Omnibus sententiis. Cic. Par l'opinion et deliberation de touts.
    \
        Verborum sententia. Lucret. Le sens et signification ou sentence des mots.
    \
        Sententia. Author ad Heren. Un dicton de bon enseignement, Mot doré, Une belle sentence.
    \
        Reficere sententia stomachum fatigatum. Quintil. Resjouir et resveiller de quelque belle sentence le juge qui desja est fasché de la longueur du plaidoyé.

    Dictionarium latinogallicum > sententia

  • 6 sententia

    sententĭa, ae, f. [for sentientia, from sentio], a way of thinking, opinion, judgment, sentiment; a purpose, determination, decision, will, etc.
    I.
    Lit. (cf.: opinio, voluntas, studium).
    A.
    In gen.:

    quoniam sententiae atque opinionis meae voluistis esse participes, nihil occultabo et quoad potero, vobis exponam, quid de quāque re sentiam,

    Cic. de Or. 1, 37, 172:

    sententia et opinio mea,

    id. ib. 2, 34, 146:

    senis sententia de nuptiis,

    Ter. And. 1, 3, 2:

    de aliquā re,

    id. Ad. 3, 5, 5; id. Phorm. 2, 4, 4; cf.:

    de diis immortalibus habere non errantem et vagam, sed stabilem certamque sententiam,

    Cic. N. D. 2, 1, 2:

    de hac sententiā Non demovebor,

    Plaut. Pers. 3, 1, 45; cf. Cic. Verr. 1, 17, 52:

    de sententiā deducere, deicere, depellere, deterrere, decedere, desistere, etc., v. h. vv.: nisi quid tua secus sententia est,

    Plaut. Ep. 2, 2, 95; cf.:

    mihi sententia eadem est,

    id. Trin. 2, 4, 44:

    adhuc in hac sum sententiā, nihil ut faciamus nisi, etc.,

    Cic. Fam. 4, 4, 5:

    eā omnes stant sententiā,

    Plaut. Curc. 2, 1, 35; cf.:

    perstat in sententiā Saturius,

    Cic. Rosc. Com. 18, 56; so,

    in sententiā manere, permanere, etc., v. h. vv.: non prima sed melior vicit sententia,

    Plin. Pan. 76, 2.— Plur.:

    variis dictis sententiis, quarum pars censebant, etc.,

    Caes. B. G. 7, 77:

    erant sententiae, quae censerent,

    id. B. C. 2, 30:

    sententiae numerantur, non ponderantur,

    Plin. Ep. 2, 12, 5:

    nos quibus Cotta tantum modo locos ac sententias hujus disputationis tradidisset,

    the leading thoughts, Cic. de Or. 3, 4, 16.—Prov.:

    quot homines, tot sententiae,

    many men, many minds, Ter. Phorm. 2, 4, 14; Cic. Fin. 1, 5, 15. —
    2.
    In the phrases,
    (α).
    Sententia est, with subj.-clause, it is my purpose, will, opinion, etc., Auct. Her. 3, 24, 40:

    si honestatem tueri ac retinere sententia est,

    if one's purpose be, if one be determined, Cic. Off. 3, 33, 116; and: stat sententia, with obj.clause, Ov. M. 8, 67; cf.

    , parenthetically: sic stat sententia,

    id. ib. 1, 243.—
    (β).
    De sententiā alicujus aliquid facere, Cic. Cael. 29, 68:

    neque ego haud committam, ut si quid peccatum siet, Fecisse dicas de meā sententiā,

    according to my wish, to suit me, Plaut. Bacch. 4, 9, 115:

    gerere,

    Cic. Sull. 19 fin.; cf. id. Verr. 2, 5, 21, § 53; id. Att. 16, 16, C, § 11; 7, 5 fin.; Liv. 38, 45, 5 et saep.—
    (γ).
    Meā quidem sententiā, in my opinion or judgment, as I think:

    nimis stulte faciunt, meā quidem sententiā,

    Plaut. Men. 1, 1, 5:

    meā quidem sententiā,

    id. Cas. 3, 3, 1; id. Poen. 5, 6, 1; Ter. Ad. 1, 1, 40; 5, 9, 2; id. Phorm. 2, 2, 21;

    and simply meā sententiā,

    Plaut. Ep. 3, 3, 11; id. Merc. 2, 3, 58; Cic. Rep. 1, 26, 42; 1, 45, 69; id. de Or. 2, 23, 95 al.—
    (δ).
    Ex meā (tuā, etc.) sententiā, according to my ( thy, etc.) wish:

    quoniam haec evenerunt nostrā ex sententiā,

    Plaut. Men. 5, 9, 89; id. Cist. 1, 2, 7; id. Men. 2, 2, 1; 5, 7, 30; id. Truc. 5, 72; id. Capt. 2, 3, 87; Ter. Heaut. 4, 3, 5; Cic. Fam. 2, 7, 3; 2, 15, 1; and more freq., simply ex sententiā, to one's mind or liking, Plaut. Pers. 1, 1, 18; id. Capt. 2, 2, 97; id. Mil. 4, 1, 1; id. Aul. 4, 1, 3; id. Truc. 5, 69; Ter. Heaut. 4, 5, 17; id. Hec. 5, 4, 32; id. Phorm. 2, 1, 26; Cic. de Or. 1, 27, 123; id. Att. 5, 21; id. Fam. 1, 7, 5; 12, 10, 2; Sall. J. 43, 5 et saep. (v. also infra, B. 2.).—
    (ε).
    Praeter animi sententiam, against one's inclination:

    quam (crapulam) potavi praeter animi mei sententiam,

    Plaut. Rud. 2, 7, 29.—
    B.
    In partic., publicists' and jurid. t.t., an official determination, a decision, sentence, judgment, vote (cf. suffragium):

    SENATVOS SENTENTIAM VTEI SCIENTES ESETIS, EORVM SENTENTIA ITA FVIT, S. C. de Bacch.: (L. Tarquinius) antiquos patres majorum gentium appellavit, quos priores sententiam rogabat,

    Cic. Rep. 2, 20, 35:

    non viribus... res magnae geruntur, sed consilio, auctoritate, sententiā,

    id. Sen. 6, 17:

    (Marcellinus) sententiam dixit, ut, etc.... postea Racilius de privatis me primum sententiam rogavit, etc.,

    id. Q. Fr. 2, 1, 2:

    accurate sententiam dixi... factum est senatusconsultum in meam sententiam,

    id. Att. 4, 1, 6:

    DE SENATVOS SENTENTIAD... DE PR. VRBANI SENATVOSQVE SENTENTIAD, S. C. de Bacch.: ex senatus sententiā,

    Cic. Fam. 12, 4, 1:

    victos paucis sententiis,

    Liv. 22, 61, 8.—Hence, sententiam dare, to vote:

    meae partes exquirendae magis sententiae quam dandae sunt,

    Liv. 8, 20, 12:

    omnes in eam sententiam ierunt,

    id. 23, 10, 4:

    cum in hanc sententiam pedibus omnes issent,

    id. 22, 56, 1:

    aliquem sequor, aliquem jubebo sententiam dividere,

    to divide the question, Sen. Vit. Beat. 3, 2; cf.:

    quod fieri in senatu solet... cum censuit aliquis quod ex parte mihi placeat, jubeo illum dividere sententiam et sequor,

    id. Ep. 21, 9.—Hence, de eventu fortuna judicat, cui de me sententiam non do, I give no vote, Sen. Ep. 14, 16.—Of the people in the comitia:

    de singulis magistratibus sententiam ferre,

    Cic. Agr. 2, 11, 26:

    de quo foedere populus Romanus sententiam non tulit,

    id. Balb. 15, 34.—Of the votes of judges:

    itur in consilium: servus ille innocens omnibus sententiis absolvitur, quo facilius vos hunc omnibus sententiis condemnare possitis,

    Cic. Verr. 2, 4, 45, § 100; id. Clu. 26, 72:

    condemnatur enim perpaucis sententiis,

    id. Verr. 2, 1, 30, § 75: M. Cato (judex) sententiam dixit, pronounced the decision or sentence, id. Off. 3, 16, 66:

    sententiis paribus reus absolvitur,

    Sen. Ep. 81, 26.—
    2.
    Ex animi mei (tui) sententiā, in the formula of an oath, to the best of my ( your) knowledge and belief, on my ( your) conscience:

    (majores) jurare ex sui animi sententiā quemque voluerunt,

    Cic. Ac. 2, 47, 146:

    quod ex animi tui sententiā juraris, id non facere perjurium est,

    id. Off. 3, 29, 108; Liv. 22, 53, 10; 43, 15 fin. —In a play on this signif. and that of ex sententiā, supra:

    ridicule illud L. Nasica censori Catoni, cum ille: Ex tui animi sententiā tu uxorem habes? Non hercule, inquit, ex animi mei sententiā,

    Cic. de Or. 2, 64, 260; cf. Quint. 8, 5 init.; Gell. 4, 20, 2 sqq.— Transf., as a formula of assurance:

    me quidem, ex animi mei sententiā, nulla oratio laedere potest,

    by my faith, Sall. J. 85, 27.—
    II.
    Transf., of words, discourse, etc., sense, meaning, signification, idea, notion, etc.:

    sonitum ut possis sentire, neque illam Internoscere, verborum sententiam quae sit,

    Lucr. 4, 561:

    cum verbum potest in duas plurisve sententias accipi,

    Auct. Her. 4, 53, 67:

    cum continenter verbum non in eādem sententiā ponitur,

    Cic. Or. 39, 136:

    formantur et verba et sententiae paene innumerabiliter,

    id. de Or. 3, 52, 201:

    cognitā sententiā verba subtiliter exquiri noluerunt,

    id. Caecin. 20, 57:

    quod summum bonum a Stoicis dicitur convenienter naturae vivere, id habet hanc, ut opinor, sententiam: cum virtute congruere semper,

    id. Off. 3, 3, 13:

    haec (philosophia) nos docuit, ut nosmet ipsos nosceremus: cujus praecepti tanta vis, tanta sententia est, ut ea non homini cuipiam, sed Delphico deo tribueretur,

    such depth of meaning, id. Leg. 1, 22, 58:

    legis (with vis),

    id. ib. 2, 5, 11:

    de Domitio dixit versum Graecum eādem sententiā, quā etiam nos habemus Latinum: Pereant amici, etc.,

    id. Deiot. 9, 25:

    est vitium in sententiā, si quid absurdum, aut alienum est,

    id. Opt. Gen. 3, 7; cf. id. de Or. 3, 52, 200.—
    B.
    Concr.
    1.
    In gen., a thought expressed in words; a sentence, period: dum de singulis sententiis breviter [p. 1672] disputo, Cic. Phil. 13, 10, 22:

    est brevitate opus, ut currat sententia, etc.,

    Hor. S. 1, 10, 9:

    initia et clausulae sententiarum,

    Quint. 9, 3, 45; cf. id. 9, 3, 36; 11, 3, 135; 8, 4, 26; 9, 4, 18; 9, 4, 29; 10, 1, 130 al.—
    2.
    In partic., a philosophical proposition, an aphorism, apophthegm, maxim, axiom (cf. praeceptum): selectae (Epicuri) brevesque sententiae, quas appellatis kurias doxas, Cic. N. D. 1, 30, 85:

    quid est tam jucundum cognitu atque auditu, quam sapientibus sententiis gravibusque verbis ornata oratio et perpolita,

    id. de Or. 1, 8, 31:

    acutae,

    id. ib. 2, 8, 34:

    concinnae acutaeque,

    id. Brut. 78, 272; Quint. 8, 5, 2 sq.; 9, 3, 76; 10, 1, 60;

    11, 3, 120 al.: (Sophocles) sententiis densus,

    id. 10, 1, 68; cf. id. 10, 1, 90; 10, 1, 102:

    subiti ictūs sententiarum,

    Sen. Ep. 100, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > sententia

  • 7 sententia

        sententia ae, f    [SENT-], a way of thinking, opinion, judgment, sentiment, thought, notion, purpose, determination, decision, will, desire: de hac re eius sententia, T.: sententiae atque opinionis meae volui esse participes: adhuc in hac sum sententiā, ut, etc.: variis dictis sententiis, quarum pars censebant, etc., Cs.: locos ac sententias huius disputationis tradere, extracts and leading thoughts: si honestatem tueri ac retinere sententia est, if one's purpose be: stat sententia tradere, etc., she is resolved, O.: sic stat sententia, O.: de cognatorum sententiā manu missi, according to the wish: de omnium sententiā pronuntiatum, unanimously: quod quem umquam de suā sententiā facere ausum? on his own responsibility, L.—Prov.: Quot homines, tot sententiae, many men, many minds, T.—Abl. with pron poss. or genit.: errat longe meā quidem sententiā, in my judgment, T.— With ex: Istuc tibi ex sententiā tuā obtigisse laetor, to your satisfaction, T.: ex meā sententiā rem p. gessimus, as I wished: evenisse ex sententiā? satisfactorily, T.: ex sententiā navigasse, prosperously.—Esp., in taking an oath: (maiores) iurare ex sui animi sententiā quemque voluerunt, to the best of his knowledge and belief, i. e. conscientiously: ex mei animi sententiā, inquit, ut non deseram, etc., without mental reservation, L.: Ex tui animi sententiā tu uxorem habes? Non hercule, inquit, ex mei animi sententiā, in all sincerity...? no, not to suit me.—An official determination, decision, sentence, judgment, vote: quos priores sententiam rogabat: factum est senatūs consultum in meam sententiam: decerni cunctis sententiis, unanimously: victos paucis sententiis, by a small majority, L.: meae partes exquirendae magis sententiae quam dandae sunt, i. e. my office is to put the question rather than to vote, L.: in eam sententiam ire, to support the resolution, L.: omnibus sententiis absolvi (in a conference of judges): sententiam dicere, pronounce judgment. —Sense, meaning, intent, signification, idea, notion: oratione quam sententiā lenior, in language than in meaning: quod dicitur habet hanc, ut opinor, sententiam: cuius praecepti tanta vis, tanta sententia est, ut, etc., such depth of meaning.—A thought expressed, sentence, period: dum de singulis sententiis breviter disputo: Est brevitate opus, ut currat sententia, etc., H.— An aphorism, apophthegm, maxim, axiom, saying: selectae brevesque sententiae: sapientibus sententiis ornata oratio.
    * * *
    opinion, feeling, way of thinking; thought, meaning, sentence/period; purpose

    Latin-English dictionary > sententia

  • 8 Meinung

    Meinung, opinio (jede ungewisse Ansicht oder Vermutung, sie sei begründet oder nicht). – [1662] sententia (bes. die auf Gründe gestützte und auch ausgesprochene Meinung). – existimatio (die Meinung, Ansicht, die man sich nach Abschätzung des Wertes von einer Person od. Sache gebildet hat). – persuasio (die auf Überredung seiner selbst-begründete Ansicht und Überzeugung, der Glaube, die Einbildung). – iudicium (die auf Urteil begründete Ansicht oder Überzeugung). – auctoritas (das Gutachten, das eine Behörde od. im Namen derselben auch ein einzelner abgibt, die Ansicht, die jmd. vertritt; daher das v.pr. von der Meinung des Senats). – ratio (die auf Vernunftgründen beruhende Ansicht). – voluntas (der ausgesprochene Wille). – vox (Äußerung, laut gewordene Meinung). – dogma, ătis,n. (δόγμα), u. rein lat. praeceptum (Meinung, Lehre eines Lehrenden, bes. eines Philosophen, s. »Grundsatz« das Nähere). – Zuw. wird »Meinung« mit einem Pronomen, Adjektiv oder Genet. eines Eigennamens im Latein. bl. durch das Neutrum des Pronomens oder Adjektivs ausgedrückt, z.B. jene M. des Aristipp, illud Aristippeum: diese deine Meinungen (Ansichten), ista tua: ich halte die M. fest, daß etc., hoc od. illud teneo m. Akk. u. Infin. – die allgemeine M., communis hominum opinio; opinio vulgata: die allgemeine M. – in bezug auf etw., omnium opinio de alqa re: die allgemeine, weitverbreitete M., daß etc., opinio vulgata, quā creditur etc.: die öffentliche M., opinio publica: opinio hominum; opinio et fama; existimatio vulgi od. omnium; existimatio communis; iudicium publicum od. populi; iudicium bonorum (die Anerkennung der Guten): voluntas publica (als ausgesprochener Wille): die öffentliche Meinung nicht achten, omnium sermonem atque existimationem contemnere: in der öffentlichen Meinung verlieren, apud populum de existimatione sua deperdere: durch die öffentliche Meinung gerichtet, existimatione damnatus: es steht jmd. schlecht in der öffentlichen Meinung, male de alqo ab hominibus existimatur. – die übereinstimmende M. aller Philosophen, consensus philosophorum. – nach der gewöhnlichen M., ad vulgi opinionem; ex vulgi opinione: nach meiner M., meā quidem opinione; ut mea fert opinio; ut opinio mea od. nostra est; (ex od. de) meā sententiā; ut mihi quidem videtur; ut opinor; ut puto; quantum equidemiudicare possum (soviel ich urteilen kann).

    eine falsche M. haben von etw., falsam opinionem de alqa re habere; falsam sibi alcis rei persuasionem induisse; male od. perperam iudicare de alqa re (verkehrt urteilen): eine richtige M. von etwas haben, vere od. recte iudicare de alqa re: eine mutmaßliche M. von etwas haben, de alqa re coniecturā iudicare. – eine gute M. von jmd. haben, bene de alqo existimare: eine hohe (keine geringe) M. von jmd. oder etwas haben, magnam de alqo habere opinionem; magna est alcis de alqa re opinio: eine hohe (keine geringe) M. von sich haben, multum sibi tribuere; se aliquem esse putare; magnifice de se statuere. – die M. haben, der M. sein, opinionem habere; opinione [1663] duci; opinari etc., s. »glauben« u. »behaupten no. I«: einige (im Kriegsrat) waren der M., daß etc., nonnullae huiusmodi sententiae dicebantur, ut etc.: vieler M. ging dahin, viele waren der M., daß etc., multorum eo inclinabant sententiae, ut etc.: ich bin vielmehr der M., derer, die etc., eorum magis sententiae sum, qui etc.: ich bin derselben M., habe dieselbe M., in eadem sum sententia; idem od. unum idemque sentio: ich bin ganz derselben M., das ist ganz meine M., ita prorsus existimo od. sentio: ich bin der M. jmds., bin einerlei M. mit jmd., in eadem sum sententia cum alqo; ganz, prorsus, ut alqs dicit, sentio: ich bin anderer M., habe eine andere M. (Ansicht), aliter od. contra sentio: ich bin ganz anderer M., ich habe eine ganz andere M. (Ansicht), longe mihi alia mens est; totā sententiā dissideo: sie sind verschiedener, geteilter M., in diversas od. in contrarias sententias discedunt: inter se discrepant; inter se dissentiunt: sehr verschiedener M. sein, magnopere dissentire, mit jmd., ab alqo: ganz entgegengesetzter M. sein, in alia omnia ire od. discedere: eine verschiedene M. von etwas haben, non idem sentire de alqa re. – es herrschte die M., daß etc., res erat in ea opinione, ut putarent mit Akk. u. Infin. – seine M. sagen, aussprechen, äußern, mitteilen, sententiam dicere, dare (sein Urteil, seine Stimme über etwas abgeben); sententiam ferre (seine Stimme vor Gericht abgeben durch Stimmtäfelchen); dico quod sentio od. dico quod mihi videtur. sententiam meam promo od. aperio. expono quae mihi videntur (das, was man von einer Sache denkt, seine Ansicht von etwas sagen); quae mens suppetit eloqui (was der Gedanke eingibt, seine Ansichten aussprechen): jmd. um seine M. fragen, quaerere, quid alqs sentiat: jmds. M. wissen wollen, participem esse velle sententiae alcis: jmds. M. beitreten, s. beipflichten: für jmds. M. (Ansicht) sprechen, in alcis sententiam dicere: meine M. neigt sich zu etwas hin, inclinat sententia ad etc.: jmdm. eine M. benehmen, alqm opinione levare; gänzlich, alci od. ex alcis animo opinionem evellere: ich werde in meiner M. bestätigt, opinio mihi confirmatur: (bei andern) die M. erregen, als fürchte man sich, opinionem timoris praebere. – das war nicht meine M. (Absicht), hoc nolui; haec non erat mea mens: in guter M., bono consilio: ich habe es in der M. (Absicht) getan, daß etc., hoc feci eo consilio, ut etc.: in der besten M. raten, fidā mente suadere.

    deutsch-lateinisches > Meinung

  • 9 locus

    locus, ī, m. (Plur. loci einzelne Orte, u. heterogen. loca Orte im Zusammenhange, Gegend), I) der Ort, Platz, die Stelle, A) im allg.: 1) eig.: qui ea loca incolerent, Caes.: proximos locos occupare, Sall.: ad id loci venire, Sall.: locum facere in turba, Platz machen, Ov.: vincendo locum facere, sich durch Besiegung des Feindes Raum schaffen, Curt.: ex od. de loco superiore dicere, agere, »von einer Erhöhung«, sowohl vom Tribunal als von der Rednerbühne (rostra) aus, Cic.: loco cedere, weichen, seinen Platz verlassen, Sall.: locum dare, Platz machen, zulassen, Cic.: locum dare alci, Platz geben, d.i. weichen, nachgeben, Ter.: loco movere, vom Orte wegtreiben, vertreiben, Ter. u. Cic.: so auch loco deicere, Hor.: ex omnibus locis (Winkeln) protrahi, Liv.

    2) bildl.: locum dare, Raum geben, consilio, suspicioni, Cic.: locum habere stattfinden, Cic.: nullum misericordiae locum habuerunt, sie ließen kein Mitleiden mit ihnen aufkommen, Liv.: locus est nemini, niemand kann dazu gelangen, Cic.: ubi negotia fecissent locum otio, Raum gegeben, Vell.: Homero est locus in poëtis, Cic.: maledicto nihil loci est, findet nicht statt, Cic.: locum non relinquere preci, Ter., od. precibus, Cic., od. morti honestae, nicht Raum geben, Cic. – oft als Genet. partitiv., quo loci, Cic.: so auch eo loci, Cic.: eodem loci, Suet.: ubi loci res nostra est? Plaut.: ubicumque locorum, Hor.: ibidem loci, Plaut. – So nun a) prägn., der geeignete, rechte Ort, de cuius laude neque locus hic est, ut multa dicantur, neque etc., Cic. Rosc. Am. 33: nec vero hic locus est, ut de moribus maiorum loquamur, Cic. Tusc. 4, 1: nam nefacere si velim, non est locus, Plaut. truc. 877: loco, am rechten Platze, an rechter Stelle, quaerere, Cic., narrare (eine Erzählung in die Rede einflechten), Cic., lecta poëmata adiungere, Cic.: loco positus, am gehörigen Platze, recht angebracht, Cic.: so auch in loco (am geeigneten Orte, wenn es am Platze ist), zB. obsecundato in loco, Ter.: video eos sapere in loco, Ter.: dulce est desipere in loco, Hor.: in loco positus (s. vorh.), Cic.: vollst. suo loco, zB. de amplificatione dicere, Cic. part. or. 30. – b) die Stelle in der Reihenfolge, secundo loco, zweitens, Cic.: priore loco dicere, zuerst, Cic., Ggstz. posteriore loco dicere, Cic.: tertio et tricesimo loco ab Nino natus, Vell.: post hunc tertio loco regnasse Faunum ferunt, Iustin.: magnum locum facere operi suo inter etc., einen wichtigen Platz anweisen, Vell. – bes. von den Senatoren bei der Abstimmung, antiquior sententiae dicendae locus, vorangehende Stelle, Vortritt, Cic.: loco dicere, an seiner Stelle (d. h wenn die Reihe an ihn kommt), Cic.: suo loco sententiam dicere, Liv.: sententiae loco dicere, in der Reihe der Abstimmung, Plin. ep.: u. so sententiae loco in hunc modum disseruit, Tac.: praetorio loco dicere sententiam, als Prätor, Cic. Vgl. Mommsen Staatsrecht Bd. 3. S. 967. Nipperd. Tac. ann. 14, 42. – c) der Platz, die Stelle = der Rang, das Ansehen, das man jmdm. einräumt, quem locum apud Caesarem obtinuisti? Cic.: tenere oratorum locum, Cic.: eodem apud me loco, quo apud patronum, Cic.: dah. loco u. in loco m. Genet., anstatt, für, wie, filii loco esse, Cic.: alci parentis loco esse, Cic.: alqm diligere in fratris loco, wie einen Bruder, Ter.: alqm patris loco colere, Cic.: sunt qui criminis loco putent esse quod vivam, die es mir zum Vorwurf machen mögen, daß ich lebe, Cic.: dah. habere eo loco, so schätzen, Cic.: nullo loco numerare, nicht schätzen, Cic.: vocari in locum mortui, Cic. – d) der Posten, Rang, Stand, den jmd. im Staate einnimmt (s. Korte Cic. ep. 4, 18, 4 u. Sall. Iug. 63, 6), locus senatorius, equester, Cic.: loca consularia, Liv.: summus locus civitatis, Cic.: maiorum locum ei restituit, Caes.: loco movit signiferos, entsetzte ihrer Stellen, Caes.: non ignobilis inter causidicos loci fuit, Lact. – e) der Stand, Rang, den die Geburt verleiht, die Herkunft, isto loco femina, Cic.: homines inferiore loco, Cic.: honesto loco nati, Plin. ep.: obscuro loco nati, Cic.: summo loco nata, von hoher Geburt, Liv.: tenui loco orti, Liv.

    B) insbes.: 1) als t. t. der Fechter- und Militärsprache, die Stellung, der Posten, die oder den man im Kampfe behaupten will, locum tenere, relinquere, Caes.: loco pellere, Auct. b. Afr.: im Bilde, loco movere, aus seiner Stellung (im Staate) vertreiben, Cic.: virtutis locum deseruit, Hor. – 2) loci od. loca, griech. τόποι, die Geburtsglieder, der Mutterleib der Menschen u. Tiere, loci muliebres, Varro LL. 5, 15: semen in locis insedit, Cic. – 3) die Stelle, die Partie, das Stück, der Satz, Abschnitt, Gedanke eines Buches, einer Wissenschaft, locus reprehensus, Ter.: aliquot locis significavit, Cic.: ad locum venias, Cic.: omnes philosophiae loci, das ganze Gebiet der Ph., Cic. – 4) Plur. loci, die Beweismittel, die Beweisquelle, locos nosse, Cic.: loci communes, allgemeine Beweisquellen, Cic. – 5) ein Stück von einem Gute, ICt.: dah. meton., ein Gut, Grundstück, Acker, Cic. u.a. – 6) der Ort zum Bewohnen = a) der Raum, das Gelaß, Gemach, die Wohnung, das Logis, locus oculi, die Augenhöhle, Plaut. Men. 1014: primus locus aedium, Nep. praef. § 6: loca et lautia, Liv.: loci tacentes, Tac.: loca tacentia, in der Unterwelt, Verg.: locum facere (einrichten) sub terra, Nep. – b) der Ort = die Stadt, opportunitas loci, Cic.: locus Pherae, loca Buprasium, Hyrmine, Plin.: is datus erat locus colloquio, Liv.: ubi nunc urbs est, tunc locus urbis erat, Ov. – c) die Gegend, loci fertilitas, Caes.: situs locorum montiumque, Vell.: loca temperatiora, Caes.: ea loca incolere, Caes.: de locis atque urbibus haec memoranda sunt, Mela. – d) die Grabstätte, das Grab, Corp. inscr. Lat. 9, 3107.

    II) übtr.: 1) die Zeit, der Raum in der Zeit, a) übh.: ignoscendi dabitur peccati locus, Ter.: inde loci, hierauf, Lucr.: interea loci, Komik.: postidea loci, Plaut.: postea loci, Sall.: post id locorum, hernach, Plaut.: tunc locorum, Tertull.: ad id locorum, bis auf diese Zeit, Sall. u. Liv.: so auch ad hoc locorum, Fronto ad amic. 2, 7. p. 193, 8 N.: u. adhuc locorum, Plaut.: ex hoc loco, Plaut., od. ad locum, auf der Stelle, zur Stelle, alsbald, Liv. – b) prägn., die Gelegenheit, Veranlassung, si est ullus gaudendi locus, Cic.: ne illis quidem ad fugam locus est, Tac.: qui igitur relictus est obiurgandi locus? Ter.: locum dare, Gelegenheit geben, existimandi, Cic.: u. so locum dare nocendi, eine Blöße geben, Nep.: locum dare nobis loquendi, Plaut. capt. 212: locum dare Veientibus ad incendenda opera, Lic.: locum facere (Gel. geben zu) poëtarum mendacio, magnae iacturae, Curt., titulo muneribusque, Ov.: locum aperire suspicioni, dem V. sich aussetzen, Cic.: locum aperire hosti ad occasionem, Gelegenheit geben, einen Handstreich auszuführen, eine Blöße geben, Liv.: locum seditionis quaerere, Liv.: quaerere locum mentioni alcis, Vell. – 2) der Standpunkt, die Lage, die Umstände, der Zustand, die Verfassung, in eum incĭdi locum, Ter.: peiore loco non potest res esse, Ter.: meliore loco erant res nostrae, Cic.: res erat eo loci, Cic.: si (homo) eo loco esset, Cic.: si in istoc sim loco, Plaut.: tuli graviter et acerbe, iudices, in eum me locum adduci (daß mir nur die Alternative bleibt), ut aut... aut etc., Cic. – 3) ein Punkt, eine Sache, ein Stück, alter erat locus cautionis, ne etc., Cic.: cui loco consulite, Cic.: loci, in quos honesti naturam divisimus, Cic. – / Arch. Nbf. stlocus, nach Quint. 1, 4, 16 u. Paul. ex Fest. 312, 6. Über die Plur. loci u. loca s. Neue-Wagener Formenl.3 1, 808 ff.

    lateinisch-deutsches > locus

  • 10 sententia

    sententia, ae, f. (sentio), I) die Meinung, Willensmeinung, 1) im allg., der Wille, Sinn, die Gesinnung, der Gedanke, die Ansicht, die Idee (dem Ausdrucke entgegengesetzt), abundans sententiis, ideenreich, Cic.: sententiam fronte tegere, Cic.: sententiam aperire Cic.: in hac sum sententia, ut etc., Cic.: in sententia manere od. permanere od. perstare, Cic.: alqm de sententia deducere, Cic.: de sententia decedere, Cic.: sententiā od. de sententia desistere, Cic.: sententiam mutare, Cic.: de sententia deici, deterreri, Cic.: si honestatem tueri sententia est, Cic.: sententia stat Hannibali, Liv.: u. bl. stat sententia, Ter.; mit folg. Infin., Liv. u. Ov.: sic stat sententia (als Parenthese), Ov.: sicinest sententia? ist das dein Beschluß? Ter.: quoniam sententiae (Ansicht) atque opinionis (Meinung) meae voluistis esse participes, Cic.: haec sententia vincit, Liv.: ea sententia valuit, Tac. – ex sententia, nach Wunsch, von Herzen, Cic.: de sententia, nach der Meinung, alcis, Cic.: meā sententiā, nach meiner Meinung, Cic. – 2) insbes.: a) die amtliche Meinung, die Stimme, α) der Beschlußantrag, das Votum, der Senatoren in der Kurie usw., sententiam dicere, Cic., ferre, Cic., dare, Liv.: in sententiam alcis discedere, jmds. Meinung beipflichten, Liv.: u. so (pedibus) ire in sententiam, Liv.: sententiam referre, vortragen, Cic.: sententiae loco dicere, in der Reihe der Abstimmung, wenn die Reihe, sein Votum abzugeben, an ihn kommt, Sen., Tac. u. Plin. ep. (s. Nipperd. Tac. ann. 14, 42): so pro sententia dicere (seine Stimme dahin abgeben), ut etc., Tac.: ego pro sententia mea hoc censeo, ich gebe meine Stimme dahin ab, Sen.: ex sententia senatus, Cic. – β) das Votum, der Ausspruch, das Urteil, sententiam dicere, Cic.: sententiam ferre, seine Stimme abgeben, v. Richtern u. v. Volke in den Komitien, Cic.: ubi paris numeri sententiae fuissent, praeponi absolutio damnationi solebat, bei Stimmengleichheit pflegte usw., Augustin. de civ. dei 18, 10: sex sententiis absolutus est, ibid.: mares pro Neptuno, feminae pro Minerva tulere sententias (stimmten für M.), et quia una plus inventa est feminarum, Minerva vicit, ibid. 18, 9. – de eventu fortuna iudicat, cui de me sententiam non do, ich keine Stimme einräume, Sen. ep. 14, 16. – b) als Eidesformel: ex animi mei (tui, sui) sententia, nach meiner wahren Herzensmeinung = nach bestem Wissen und Gewissen, auf mein (dein) Gewissen, iurare, Cic. u.a. (s. Fabri Liv. 22, 53, 10). – dah. jener Doppelsinn des L. Porcius Nasika, als ihn Kato fragte: ex tui animi sententia (auf dein Gewissen) tu uxorem habes? Non hercle, inquit, ex anini mei sententia (= auf mein Gewissen nicht, aber auch = nicht nach Wunsch), Cic. de or. 2, 260; vgl. Quint. 8, 5 in. Gell. 4, 20. § 2 sqq. – als Beteuerungsformel übh., me quidem ex animi mei sententia (nach meiner Herzensmeinung = nach meiner innersten Überzeugung) nulla oratio laedere potest, Sall. Iug. 85, 27. – II) übtr.: 1) abstr.: a) der Verstand, Sinn eines Wortes, der Begriff, den man damit verbinden muß, die Bedeutung, sub voce sententiam subicere, damit verbinden, Cic.: id habet hanc sententiam, Cic. – b) der Inhalt einer Rede, contionis, Cic.: in hanc sententiam, dieses Inhaltes, folgendermaßen, loqui, respondere, Cic. u. Liv. – 2) konkret: a) ein in Worten ausgedrückter Gedanke, Satz, eine Periode, Cic. Phil. 13, 22. Hor. sat. 1, 10, 9. – b) bes. ein Denkspruch, denkwürdiger Gedanke, eine Sentenz, ein Spruch, Kernspruch, acuta, Cic.: gravis, Cic.: Euripides sententiis densus, Quint. – / Abl. Sing. sententiad, Corp. inscr. Lat. 1, 196, 21.

    lateinisch-deutsches > sententia

  • 11 Abstimmen [2]

    Abstimmen, das, - ung, die, suffragii latio (das Abgeben der Stimme in der Volksversammlung). – genus suffragii (Art des Abstimmens). – sententia dicta od. dicenda. sententiae dandae od. datae, auch bl. sententiae (die im Senat od. von den Richtern abzugebenden od. abgegebenen Stimmen). – suffragia, n. pl. (die in der Volksversammlung abzugebenden oder abgegebenen Stimmen, z. B. geheime, tacita). – das Recht der A., ius sententiae dicendae (im Senat, vor Gericht); ius suffragii (in der Volksversammlung): die Tribus zur A. auffordern, ad suffragium vocare tribus; tribus inire suffragium iubere: zur A. schreiten, s. abstimmen: das Volk zur A. schreiten lassen, populum in suffragium mittere: von der A. ausgeschlossen werden, suffragiis excludi: der Tag der A. (in den Komitien) erschien, comitiorum dies aderat.

    deutsch-lateinisches > Abstimmen [2]

  • 12 teilen

    teilen, dividere (voneinander scheiden, -teilen, z.B. verbum: u. intentionem animi: u. flumen in duas partes (v. einem Stück Land]). – partiri (ein Ganzes in proportionierte Teile zerlegen, z.B. corpus: u. alqd in membra: u. genus in species). – dispertire (in Teile absondern, z.B. tempora voluptatis laborisque). – distribuere (gehörig verteilen). – discribere (schriftlich abteilen, einteilen, verteilen, z.B. annum in duodecim menses: und terram in regiones). – dispensare (verhältnismäßig teilen, zuteilen). – secare (zerschneiden, z.B. alqm in partes: u. übtr., z.B. generain partes). – in Teile teilen, in partes dividere oder secare: etwas in zwei, drei, vier Teile teilen, alqd in duas, tres, quattuor partes dividere; alqd bifariam od. bipertīto, trifariam od. tripertīto, quadrifariam od. quadripertīto dividere, distribuere, dispertire: in gleiche Teile teilen, aequabiliter dispertire (gleichmäßig austeilen, z.B. praedam): etwas in zwölf gleiche Teile teilen, alqd in duodecim partes aequabiliter dividere: mit jmd. teilen, partiri cum alqo. – etwas mit jmd. t., dividere alqd cum alqo (z.B. cum esuriente panem suum). – partirialqd cum alqo (z.B. omnia bona: u. curas). participare alqd cum alqo (jmd. einer Sache mit teilhaftig machen, z.B. laudes suascum alqo). – impertire alci alqd oder alcide alqa re (jmdm. seinen Teil von etwas zukommen lassen, geben). – alqd communicarecum alqo (mit jmd. etwas gemeinschaftlich machen, z.B. provinciam, imperium, gloriamvictoriae, curas). – alqm in partem alcisrei vocare (jmd. an etwas teilnehmen lassen, z.B. praedae). – alqm ad societatem alcisrei vocare (jmd. zur Teilnahme an etwas gleichs. einladen, z.B. gaudii). – alqm socium alcis rei sibi adiungere (sich jmd. zum Genossen, Gefährten in od. bei etwas zugesellen, z.B. regni: u. laborum). – sociare alqd cumalqo (jmd. zum Genossen, Kompagnon etc. von etwas annehmen, z.B. regnum). – alqm socium habere alcis rei. alqs est socius alcisrei (jmd. zum Genossen, Teilnehmereiner Sache haben, z.B. regni: u. gloriae: u. periculorum: u. laboris: u. sollicitudinum). – tolerare alqd unā cum alqo. alqd unā perferre (etwas mit jmd. zugleich ertragen, z.B. bonaet mala tol.: u. paupertatem gravem unāperf.). – mit den. übrigen die Schicksale des Krieges t., communes cum reliquis belli casus [2276] sustinere. – unter sich teilen, partiri in ter se. – etwas unter sich t. od. sich in etw. t., alqd inter se dividere od. partiri oder dispertire: etwas unter mehrere t., partiri oder dispertire alqd inter etc.: die Zeit zwischen Arbeit u. Erholung t., tempora laboris voluptatisque dispertire. sich teilen, dividi (geteilt werden übh.). – in partes discedere (in Teile auseinandergehen). – discedere. in diversum abire (auseinandergehen). – dissidere. discrepare. distrahi (verschiedener, geteilter Meinung sein). – sich in zwei Arme t. (von einem Fluß), in duas partes dividi; in duo ora discurrere (in zwei Mündungen auslaufen): hier teilt sich der Weg, hinc diversae secantur viae. – sich in zwei Parteien t., in duas partes discedere. – ganz geteilter Meinung sein, in contrarias sententias distrahi: der Senat war geteilter Meinung, duae sententiae senatum distinebant: die Meinungen sind geteilt, sententiae in diversum tendunt; sententiae variantur: bei geteilten Meinungen, variatis sententiis.

    deutsch-lateinisches > teilen

  • 13 treffend

    treffend, acutus (scharfsinnig). – concinnus (durch Ebenmaß und Harmonie gefallend, Eindruck machend). – subtīlis (durch genaue Bestimmtheit gefallend). – verus (wahr). – treffende Gedanken, sententiae acutae oder concinnae: das Treffende eines Gedankens, acumen sententiae; veritas sententiae (die Wahrheit des G.): das Treffende des Urteils, veritas iudicii: t. Aussprüche, commode dicta: eine sehr t. Antwort geben, sehr t. antworten, commodissime respondere: eine t. Bemerkung machen über etwas, commode dicere de alqa re. Adv. commode (passend). – non absurde (nicht ungereimt, z.B. dicere). – acute (scharfsinnig). – hiervon sagt Plato t., de qua re praeclare apud Platonem est.

    deutsch-lateinisches > treffend

  • 14 libidinosus

    lĭbīdĭnōsus (lŭbīdĭnōsus), a, um [libido] [st1]1 [-] qui suit son caprice, sa fantaisie, ses désirs ; capricieux, arbitraire, tyrannique ; voluptueux, passionné, débauché [en parl. de pers. et de choses].    - Cic. Fin. 5,62 ; Phil. 2, 115 ; Cael. 38.    - homo libidinosissimus, Cic. Verr. 2, 192: le pire des débauchés.    - libidinosae sententiae, Cic. Tusc. 3, 46: idées voluptueuses.    - libidinosissimae liberationes, Cic. Pis. 87: les acquittements les plus arbitraires.    - libidinosa et intemperans adulescentia, Cic. de Sen. 9, 29: une jeunesse livrée à la débauche et à l'intempérance.    - libidinosior Cic. Pis. 66. [st1]2 [-] [décad.] passionné pour.    - libidinosus alicujus rei: passionné pour qqch. --- Tert. Apol. 48; id. Virg. Vel. 13; id. Res. Carn. 32.
    * * *
    lĭbīdĭnōsus (lŭbīdĭnōsus), a, um [libido] [st1]1 [-] qui suit son caprice, sa fantaisie, ses désirs ; capricieux, arbitraire, tyrannique ; voluptueux, passionné, débauché [en parl. de pers. et de choses].    - Cic. Fin. 5,62 ; Phil. 2, 115 ; Cael. 38.    - homo libidinosissimus, Cic. Verr. 2, 192: le pire des débauchés.    - libidinosae sententiae, Cic. Tusc. 3, 46: idées voluptueuses.    - libidinosissimae liberationes, Cic. Pis. 87: les acquittements les plus arbitraires.    - libidinosa et intemperans adulescentia, Cic. de Sen. 9, 29: une jeunesse livrée à la débauche et à l'intempérance.    - libidinosior Cic. Pis. 66. [st1]2 [-] [décad.] passionné pour.    - libidinosus alicujus rei: passionné pour qqch. --- Tert. Apol. 48; id. Virg. Vel. 13; id. Res. Carn. 32.
    * * *
        Libidinosus, pen. prod. Adiectiuum. Cic. Subject à son plaisir et volunté desordonnee.
    \
        Libidinosae dapes. Columel. Exquises et delicates.
    \
        Libidinosae sententiae. Cic. Donnees à plaisir.
    \
        Libidinosus. Plin. Quintil. Addonné à paillardise, Paillard, Libidineux, Luxurieux.

    Dictionarium latinogallicum > libidinosus

  • 15 principatus

    princĭpātŭs, ūs, m. [princeps] [st1]1 [-] commencement, origine.    - Cic. Tim. 4. [st1]2 [-] premier rang, primauté, prééminence.    - Caes. BG 6, 8; 7, 4; 7, 63; Cic. Phil. 11, 36.    - nimia cupiditas principatus, Cic. Off. 1, 64: le désir effréné du premier rang.    - (Gallia) hujus belli sustinendi principatum tenet (= in bello sustinendo), Cic. Phil. 12, 4, 9: (la Gaule), pour soutenir cette guerre, est au premier rang. [st1]3 [-] [entre nations] suprématie, hégémonie.    - totius Galliae principatum tenere, Caes. BG. 1, 43, 7 (obtinere BG. 6, 12, 4): avoir la suprématie sur toute la Gaule.    - principatus eloquentiae, Cic. Or. 56: le premier rang dans l'éloquence.    - principatus sententiae, Cic. CM 64: priorité de vote ou dans l'exposé de son opinion. [st1]4 [-] [phil.] principe dominant, prééminent.    - Cic. Nat. 2, 29 ; Tusc. 1, 20.    - [gr]gr. ἡγεμονικόν. [st1]5 [-] [sous l'empire] principat, dignité impériale ou exercice du pouvoir impérial.    - Tac. Agr. 3 ; Plin. Pan. 36, 3 ; Plin. 7, 46 ; 33, 146.
    * * *
    princĭpātŭs, ūs, m. [princeps] [st1]1 [-] commencement, origine.    - Cic. Tim. 4. [st1]2 [-] premier rang, primauté, prééminence.    - Caes. BG 6, 8; 7, 4; 7, 63; Cic. Phil. 11, 36.    - nimia cupiditas principatus, Cic. Off. 1, 64: le désir effréné du premier rang.    - (Gallia) hujus belli sustinendi principatum tenet (= in bello sustinendo), Cic. Phil. 12, 4, 9: (la Gaule), pour soutenir cette guerre, est au premier rang. [st1]3 [-] [entre nations] suprématie, hégémonie.    - totius Galliae principatum tenere, Caes. BG. 1, 43, 7 (obtinere BG. 6, 12, 4): avoir la suprématie sur toute la Gaule.    - principatus eloquentiae, Cic. Or. 56: le premier rang dans l'éloquence.    - principatus sententiae, Cic. CM 64: priorité de vote ou dans l'exposé de son opinion. [st1]4 [-] [phil.] principe dominant, prééminent.    - Cic. Nat. 2, 29 ; Tusc. 1, 20.    - [gr]gr. ἡγεμονικόν. [st1]5 [-] [sous l'empire] principat, dignité impériale ou exercice du pouvoir impérial.    - Tac. Agr. 3 ; Plin. Pan. 36, 3 ; Plin. 7, 46 ; 33, 146.
    * * *
        Principatus, huius principatus, pen. prod. m. g. Caesar. Principaulté et seigneurie.
    \
        Diui Augusti principatu obiit. Pli. Du temps que Auguste estoit Empereur.
    \
        Dare principatum homini. Cic. Le louer sur touts les autres.
    \
        Dare principatum alicui rei. Plin. L'estimer et priser par dessus les autres.
    \
        Penes ipsum est principatus. Cic. La principale partie est devers luy.
    \
        Ferre principatum alicuius belli. Cic. Estre chef et principal gouverneur et conducteur.
    \
        Tenere principatum alicuius rei. Cic. Estre le principal d'un affaire, qui y aide plus que touts les autres.
    \
        Vt quisque aetate antecellit, ita sententiae principatum tenet. Cic. Chascun selon son aage dit son opinion.

    Dictionarium latinogallicum > principatus

  • 16 suggero

    suggero (subgero), ĕre, gessi, gestum - tr. - [st2]1 [-] apporter sous, mettre sous, apporter auprès, apporter devant. [st2]2 [-] apporter, transporter, charrier, fournir, procurer, donner. [st2]3 [-] mettre après, faire succéder, mettre à la place, substituer. [st2]4 [-] suggérer, faire penser; ajouter (dans le discours).    - suggerere flammam costis, Virg. En. 7, 463: mettre le feu sous les flancs.    - suggerere cibum animalibus, Tac. H. 3, 36: donner à manger aux animaux.    - his rebus sumptum suggerere, Ter. Ad. 1, 1, 37: faire des frais pour ces choses.    - aliae (apes) struunt, aliae suggerunt, Plin. 11, 10, 10, § 22: certaines (abeilles) construisent, d'autres leur passent les matériaux.    - causae se suggerentes, Flo.: motifs qui se présentent.    - suggerere ratiunculas sententiae, Cic.: trouver des raisons pour appuyer une opinion.    - suggerere ludum alicui, Cic.: jouer un tour à qqn.    - suggerunt Horatium Bruto, Liv.: il donne Horatius pour successeur à Brutus.    - suggerere nomina, Liv.: présenter une liste de noms.    - aequitas suggerit restitutionem, Dig.: l'équité conseille de rendre.    - suggerebantur damna, Cic.: à cela s'ajoutaient les pertes.    - verba, quae desunt, suggesta sunt, Cic.: on a suppléé les mots qui manquaient.
    * * *
    suggero (subgero), ĕre, gessi, gestum - tr. - [st2]1 [-] apporter sous, mettre sous, apporter auprès, apporter devant. [st2]2 [-] apporter, transporter, charrier, fournir, procurer, donner. [st2]3 [-] mettre après, faire succéder, mettre à la place, substituer. [st2]4 [-] suggérer, faire penser; ajouter (dans le discours).    - suggerere flammam costis, Virg. En. 7, 463: mettre le feu sous les flancs.    - suggerere cibum animalibus, Tac. H. 3, 36: donner à manger aux animaux.    - his rebus sumptum suggerere, Ter. Ad. 1, 1, 37: faire des frais pour ces choses.    - aliae (apes) struunt, aliae suggerunt, Plin. 11, 10, 10, § 22: certaines (abeilles) construisent, d'autres leur passent les matériaux.    - causae se suggerentes, Flo.: motifs qui se présentent.    - suggerere ratiunculas sententiae, Cic.: trouver des raisons pour appuyer une opinion.    - suggerere ludum alicui, Cic.: jouer un tour à qqn.    - suggerunt Horatium Bruto, Liv.: il donne Horatius pour successeur à Brutus.    - suggerere nomina, Liv.: présenter une liste de noms.    - aequitas suggerit restitutionem, Dig.: l'équité conseille de rendre.    - suggerebantur damna, Cic.: à cela s'ajoutaient les pertes.    - verba, quae desunt, suggesta sunt, Cic.: on a suppléé les mots qui manquaient.
    * * *
        Suggero, suggeris, pen. corr. suggessi, suggestum, suggerere. Plau. Bailler et fournir de quelque chose, Aider à aucun de quelque chose qui luy default, Administrer, Suggerer.
    \
        Sumptus alicui rei suggerere. Terent. Fournir aux despens.
    \
        Materiam criminibus suis suggerere. Liu. Fournir de matiere.
    \
        Rationes alicui sententiae suggerere. Cic. Amener raisons pour la prouver.
    \
        Bruto statim Horatium suggerunt. Liu. Mettent en la place de Brutus.
    \
        Si memoria forte defecerit, tuum est vt suggeras. Cicero. C'est à toy à me le ramentevoir et reduire en memoire.

    Dictionarium latinogallicum > suggero

  • 17 locus

    locus, ī, m. (Plur. loci einzelne Orte, u. heterogen. loca Orte im Zusammenhange, Gegend), I) der Ort, Platz, die Stelle, A) im allg.: 1) eig.: qui ea loca incolerent, Caes.: proximos locos occupare, Sall.: ad id loci venire, Sall.: locum facere in turba, Platz machen, Ov.: vincendo locum facere, sich durch Besiegung des Feindes Raum schaffen, Curt.: ex od. de loco superiore dicere, agere, »von einer Erhöhung«, sowohl vom Tribunal als von der Rednerbühne (rostra) aus, Cic.: loco cedere, weichen, seinen Platz verlassen, Sall.: locum dare, Platz machen, zulassen, Cic.: locum dare alci, Platz geben, d.i. weichen, nachgeben, Ter.: loco movere, vom Orte wegtreiben, vertreiben, Ter. u. Cic.: so auch loco deicere, Hor.: ex omnibus locis (Winkeln) protrahi, Liv.
    2) bildl.: locum dare, Raum geben, consilio, suspicioni, Cic.: locum habere stattfinden, Cic.: nullum misericordiae locum habuerunt, sie ließen kein Mitleiden mit ihnen aufkommen, Liv.: locus est nemini, niemand kann dazu gelangen, Cic.: ubi negotia fecissent locum otio, Raum gegeben, Vell.: Homero est locus in poëtis, Cic.: maledicto nihil loci est, findet nicht statt, Cic.: locum non relinquere preci, Ter., od. precibus, Cic., od. morti honestae, nicht Raum geben, Cic. – oft als Genet. partitiv., quo loci, Cic.: so auch eo loci, Cic.: eodem loci, Suet.: ubi loci res nostra
    ————
    est? Plaut.: ubicumque locorum, Hor.: ibidem loci, Plaut. – So nun a) prägn., der geeignete, rechte Ort, de cuius laude neque locus hic est, ut multa dicantur, neque etc., Cic. Rosc. Am. 33: nec vero hic locus est, ut de moribus maiorum loquamur, Cic. Tusc. 4, 1: nam nefacere si velim, non est locus, Plaut. truc. 877: loco, am rechten Platze, an rechter Stelle, quaerere, Cic., narrare (eine Erzählung in die Rede einflechten), Cic., lecta poëmata adiungere, Cic.: loco positus, am gehörigen Platze, recht angebracht, Cic.: so auch in loco (am geeigneten Orte, wenn es am Platze ist), zB. obsecundato in loco, Ter.: video eos sapere in loco, Ter.: dulce est desipere in loco, Hor.: in loco positus (s. vorh.), Cic.: vollst. suo loco, zB. de amplificatione dicere, Cic. part. or. 30. – b) die Stelle in der Reihenfolge, secundo loco, zweitens, Cic.: priore loco dicere, zuerst, Cic., Ggstz. posteriore loco dicere, Cic.: tertio et tricesimo loco ab Nino natus, Vell.: post hunc tertio loco regnasse Faunum ferunt, Iustin.: magnum locum facere operi suo inter etc., einen wichtigen Platz anweisen, Vell. – bes. von den Senatoren bei der Abstimmung, antiquior sententiae dicendae locus, vorangehende Stelle, Vortritt, Cic.: loco dicere, an seiner Stelle (d. h wenn die Reihe an ihn kommt), Cic.: suo loco sententiam dicere, Liv.: sententiae loco dicere, in der Reihe der Abstimmung, Plin. ep.: u. so sententiae loco in hunc modum disser-
    ————
    uit, Tac.: praetorio loco dicere sententiam, als Prätor, Cic. Vgl. Mommsen Staatsrecht Bd. 3. S. 967. Nipperd. Tac. ann. 14, 42. – c) der Platz, die Stelle = der Rang, das Ansehen, das man jmdm. einräumt, quem locum apud Caesarem obtinuisti? Cic.: tenere oratorum locum, Cic.: eodem apud me loco, quo apud patronum, Cic.: dah. loco u. in loco m. Genet., anstatt, für, wie, filii loco esse, Cic.: alci parentis loco esse, Cic.: alqm diligere in fratris loco, wie einen Bruder, Ter.: alqm patris loco colere, Cic.: sunt qui criminis loco putent esse quod vivam, die es mir zum Vorwurf machen mögen, daß ich lebe, Cic.: dah. habere eo loco, so schätzen, Cic.: nullo loco numerare, nicht schätzen, Cic.: vocari in locum mortui, Cic. – d) der Posten, Rang, Stand, den jmd. im Staate einnimmt (s. Korte Cic. ep. 4, 18, 4 u. Sall. Iug. 63, 6), locus senatorius, equester, Cic.: loca consularia, Liv.: summus locus civitatis, Cic.: maiorum locum ei restituit, Caes.: loco movit signiferos, entsetzte ihrer Stellen, Caes.: non ignobilis inter causidicos loci fuit, Lact. – e) der Stand, Rang, den die Geburt verleiht, die Herkunft, isto loco femina, Cic.: homines inferiore loco, Cic.: honesto loco nati, Plin. ep.: obscuro loco nati, Cic.: summo loco nata, von hoher Geburt, Liv.: tenui loco orti, Liv.
    B) insbes.: 1) als t. t. der Fechter- und Militärsprache, die Stellung, der Posten, die oder den man
    ————
    im Kampfe behaupten will, locum tenere, relinquere, Caes.: loco pellere, Auct. b. Afr.: im Bilde, loco movere, aus seiner Stellung (im Staate) vertreiben, Cic.: virtutis locum deseruit, Hor. – 2) loci od. loca, griech. τόποι, die Geburtsglieder, der Mutterleib der Menschen u. Tiere, loci muliebres, Varro LL. 5, 15: semen in locis insedit, Cic. – 3) die Stelle, die Partie, das Stück, der Satz, Abschnitt, Gedanke eines Buches, einer Wissenschaft, locus reprehensus, Ter.: aliquot locis significavit, Cic.: ad locum venias, Cic.: omnes philosophiae loci, das ganze Gebiet der Ph., Cic. – 4) Plur. loci, die Beweismittel, die Beweisquelle, locos nosse, Cic.: loci communes, allgemeine Beweisquellen, Cic. – 5) ein Stück von einem Gute, ICt.: dah. meton., ein Gut, Grundstück, Acker, Cic. u.a. – 6) der Ort zum Bewohnen = a) der Raum, das Gelaß, Gemach, die Wohnung, das Logis, locus oculi, die Augenhöhle, Plaut. Men. 1014: primus locus aedium, Nep. praef. § 6: loca et lautia, Liv.: loci tacentes, Tac.: loca tacentia, in der Unterwelt, Verg.: locum facere (einrichten) sub terra, Nep. – b) der Ort = die Stadt, opportunitas loci, Cic.: locus Pherae, loca Buprasium, Hyrmine, Plin.: is datus erat locus colloquio, Liv.: ubi nunc urbs est, tunc locus urbis erat, Ov. – c) die Gegend, loci fertilitas, Caes.: situs locorum montiumque, Vell.: loca temperatiora, Caes.: ea loca incolere, Caes.: de locis
    ————
    atque urbibus haec memoranda sunt, Mela. – d) die Grabstätte, das Grab, Corp. inscr. Lat. 9, 3107.
    II) übtr.: 1) die Zeit, der Raum in der Zeit, a) übh.: ignoscendi dabitur peccati locus, Ter.: inde loci, hierauf, Lucr.: interea loci, Komik.: postidea loci, Plaut.: postea loci, Sall.: post id locorum, hernach, Plaut.: tunc locorum, Tertull.: ad id locorum, bis auf diese Zeit, Sall. u. Liv.: so auch ad hoc locorum, Fronto ad amic. 2, 7. p. 193, 8 N.: u. adhuc locorum, Plaut.: ex hoc loco, Plaut., od. ad locum, auf der Stelle, zur Stelle, alsbald, Liv. – b) prägn., die Gelegenheit, Veranlassung, si est ullus gaudendi locus, Cic.: ne illis quidem ad fugam locus est, Tac.: qui igitur relictus est obiurgandi locus? Ter.: locum dare, Gelegenheit geben, existimandi, Cic.: u. so locum dare nocendi, eine Blöße geben, Nep.: locum dare nobis loquendi, Plaut. capt. 212: locum dare Veientibus ad incendenda opera, Lic.: locum facere (Gel. geben zu) poëtarum mendacio, magnae iacturae, Curt., titulo muneribusque, Ov.: locum aperire suspicioni, dem V. sich aussetzen, Cic.: locum aperire hosti ad occasionem, Gelegenheit geben, einen Handstreich auszuführen, eine Blöße geben, Liv.: locum seditionis quaerere, Liv.: quaerere locum mentioni alcis, Vell. – 2) der Standpunkt, die Lage, die Umstände, der Zustand, die Verfassung, in eum incĭdi locum, Ter.: peiore loco non potest res esse, Ter.: meliore loco
    ————
    erant res nostrae, Cic.: res erat eo loci, Cic.: si (homo) eo loco esset, Cic.: si in istoc sim loco, Plaut.: tuli graviter et acerbe, iudices, in eum me locum adduci (daß mir nur die Alternative bleibt), ut aut... aut etc., Cic. – 3) ein Punkt, eine Sache, ein Stück, alter erat locus cautionis, ne etc., Cic.: cui loco consulite, Cic.: loci, in quos honesti naturam divisimus, Cic. – Arch. Nbf. stlocus, nach Quint. 1, 4, 16 u. Paul. ex Fest. 312, 6. Über die Plur. loci u. loca s. Neue-Wagener Formenl.3 1, 808 ff.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > locus

  • 18 sententia

    sententia, ae, f. (sentio), I) die Meinung, Willensmeinung, 1) im allg., der Wille, Sinn, die Gesinnung, der Gedanke, die Ansicht, die Idee (dem Ausdrucke entgegengesetzt), abundans sententiis, ideenreich, Cic.: sententiam fronte tegere, Cic.: sententiam aperire Cic.: in hac sum sententia, ut etc., Cic.: in sententia manere od. permanere od. perstare, Cic.: alqm de sententia deducere, Cic.: de sententia decedere, Cic.: sententiā od. de sententia desistere, Cic.: sententiam mutare, Cic.: de sententia deici, deterreri, Cic.: si honestatem tueri sententia est, Cic.: sententia stat Hannibali, Liv.: u. bl. stat sententia, Ter.; mit folg. Infin., Liv. u. Ov.: sic stat sententia (als Parenthese), Ov.: sicinest sententia? ist das dein Beschluß? Ter.: quoniam sententiae (Ansicht) atque opinionis (Meinung) meae voluistis esse participes, Cic.: haec sententia vincit, Liv.: ea sententia valuit, Tac. – ex sententia, nach Wunsch, von Herzen, Cic.: de sententia, nach der Meinung, alcis, Cic.: meā sententiā, nach meiner Meinung, Cic. – 2) insbes.: a) die amtliche Meinung, die Stimme, α) der Beschlußantrag, das Votum, der Senatoren in der Kurie usw., sententiam dicere, Cic., ferre, Cic., dare, Liv.: in sententiam alcis discedere, jmds. Meinung beipflichten, Liv.: u. so (pedibus) ire in sententiam, Liv.: sententiam referre, vortragen, Cic.: sententiae loco dicere, in der Reihe
    ————
    der Abstimmung, wenn die Reihe, sein Votum abzugeben, an ihn kommt, Sen., Tac. u. Plin. ep. (s. Nipperd. Tac. ann. 14, 42): so pro sententia dicere (seine Stimme dahin abgeben), ut etc., Tac.: ego pro sententia mea hoc censeo, ich gebe meine Stimme dahin ab, Sen.: ex sententia senatus, Cic. – β) das Votum, der Ausspruch, das Urteil, sententiam dicere, Cic.: sententiam ferre, seine Stimme abgeben, v. Richtern u. v. Volke in den Komitien, Cic.: ubi paris numeri sententiae fuissent, praeponi absolutio damnationi solebat, bei Stimmengleichheit pflegte usw., Augustin. de civ. dei 18, 10: sex sententiis absolutus est, ibid.: mares pro Neptuno, feminae pro Minerva tulere sententias (stimmten für M.), et quia una plus inventa est feminarum, Minerva vicit, ibid. 18, 9. – de eventu fortuna iudicat, cui de me sententiam non do, ich keine Stimme einräume, Sen. ep. 14, 16. – b) als Eidesformel: ex animi mei (tui, sui) sententia, nach meiner wahren Herzensmeinung = nach bestem Wissen und Gewissen, auf mein (dein) Gewissen, iurare, Cic. u.a. (s. Fabri Liv. 22, 53, 10). – dah. jener Doppelsinn des L. Porcius Nasika, als ihn Kato fragte: ex tui animi sententia (auf dein Gewissen) tu uxorem habes? Non hercle, inquit, ex anini mei sententia (= auf mein Gewissen nicht, aber auch = nicht nach Wunsch), Cic. de or. 2, 260; vgl. Quint. 8, 5 in. Gell. 4, 20. § 2 sqq. – als Beteuerungsformel übh., me
    ————
    quidem ex animi mei sententia (nach meiner Herzensmeinung = nach meiner innersten Überzeugung) nulla oratio laedere potest, Sall. Iug. 85, 27. – II) übtr.: 1) abstr.: a) der Verstand, Sinn eines Wortes, der Begriff, den man damit verbinden muß, die Bedeutung, sub voce sententiam subicere, damit verbinden, Cic.: id habet hanc sententiam, Cic. – b) der Inhalt einer Rede, contionis, Cic.: in hanc sententiam, dieses Inhaltes, folgendermaßen, loqui, respondere, Cic. u. Liv. – 2) konkret: a) ein in Worten ausgedrückter Gedanke, Satz, eine Periode, Cic. Phil. 13, 22. Hor. sat. 1, 10, 9. – b) bes. ein Denkspruch, denkwürdiger Gedanke, eine Sentenz, ein Spruch, Kernspruch, acuta, Cic.: gravis, Cic.: Euripides sententiis densus, Quint. – Abl. Sing. sententiad, Corp. inscr. Lat. 1, 196, 21.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > sententia

  • 19 concinnus

    con-cinnus, a, um, adj. [etym. dub.; acc. to Non. p. 43, 21, and p. 59, 30, from cinnus], fitly, skilfully put together or joined, well adjusted, beautiful (class.; esp. freq. in Cic. of discourse).
    I.
    Object.
    A.
    Prop.:

    sat edepol concinna est (virgo) facie,

    Plaut. Pers. 4, 3, 77:

    Samos ( = venusta, elegans),

    pretty, Hor. Ep. 1, 11, 2:

    tectorium,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 1, § 1: helicis folia angulosa et concinniora (for euruthmotera, in Theophr. H. P. 3, 18), Plin. 16, 34, 62, § 148:

    heluo,

    elegant, Cic. Pis. 10, 22.—
    B.
    Trop., of discourse, beautiful, elegant, polishcd, neat, striking, etc.:

    (oratio) concinna, distincta, ornata, festiva, etc.,

    Cic. de Or. 3, 25, 100:

    sententiae non tam graves et severae quam concinnae et venustae,

    id. Brut. 95, 325; cf.:

    concinnae sententiae (opp. probabiles),

    id. Or. 19, 65; and:

    concinnae acutaeque sententiae,

    id. Brut. 78, 272:

    versus,

    Hor. Ep. 2, 1, 74:

    sermo,

    id. S. 1, 10, 23:

    reditus ad rem aptus et concinnus,

    Cic. de Or. 3, 53, 203:

    transgressio verborum, id est hyperbaton,

    Quint. 9, 3, 91.—
    2.
    Transf. to the person:

    alii in eādem jejunitate concinniores, id est, faceti, florentes etiam et leviter ornati,

    Cic. Or. 6, 20; Nep. Epam. 5, 1:

    concinnus et elegans Aristo,

    Cic. Fin. 5, 5, 13; cf.

    also of the painter Nicophanes: elegans et concinnus (pictor),

    Plin. 35, 10, 36, § 111. —
    II.
    Subject. ( = commodus, II.): concinnus alicui, suited to, fit, appropriate for; of persons, suiting one's self to, courteous, pleasing, etc. (rare): viris Venus ut concinnior esset, * Lucr. 4, 1276:

    concinnus amicis,

    Hor. S. 1, 3, 50.—
    * B.
    Concinnum est = commodum est:

    age, age, ut tibi maxime concinnum est,

    it is pleasing, agreeable, Plaut. Mil. 4, 2, 33.— Adv.
    1.
    In the form concinnē, fitly, beautifully:

    concinne et lepide vestita,

    Plaut. Ep. 2, 2, 38. —Of discourse, elegantly, neatly, etc., Cic. de Or. 2, 19, 81; id. N. D. 2, 27, 69; id. Rosc. Com. 16, 49.— Comp.:

    eloqui,

    Aus. Grat. Act. ad Gratian. 8: saliunt aquae, Fronto de Orat. 1, p. 242 Mai.— Sup. of the adj. and adv. apparently not in use.—
    2.
    In the form concinnĭter, Gell. 18, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > concinnus

  • 20 congruo

    con-gruo, gruī, ere (con u. *gruo, verwandt mit ruo), zusammenlaufen, -treffen, -kommen, I) eig.: a) v. Lebl.: guttae in vas aquae converruntur et ibi inter se congruunt et unā confunduntur, Vitr.: Zenon congruere iudicat stellas et radios inter se committere, neigten sich zusammen, Sen.: u. so ut vicesimo anno ad metam eandem solis, unde orsi essent, dies congruerent, Liv. – b) v. leb. Wesen: arcem nata petit, quo iam manus horrida matrum congruerat, Val. Flacc. 2, 306; vgl. 6, 58. – II) übtr., zusammentreffen, a) der Zeit nach, α) zu gleicher Zeit eintreten, quoi tam subito tot congruerint commoda, Ter. eun. 1033. – unpers., forte congruerat (traf es sich zugleich), ut Clodii Macri et Fontei Capitonis caedes nuntiarentur, Tac. hist. 1, 7. – β) der Zeit nach mit etw. zusammentreffen, zusammenfallen, zutreffen, stimmen (Ggstz. discrepare), m. cum u. Abl. u. m. ad u. Akk., qui suos dies mensesque congruere volunt cum solis lunaeque ratione, Cic.: hoc tempus, quod ad solis modo cursum nec ad lunae congruere videbatur, Censor.: tempus, quo ipse eos sustulisset, ad id ipsum congruere, Liv.: si tempora non congruunt, Quint.: cum temporum ratio vix congruat, Suet.: quo magis in posterum ex Kal. Ian. novis temporum ratio congrueret, Suet. – b) der Beschaffenheit, dem Wesen, der Gesinnung usw. nach zusammen-, übereinstimmen, einem Ggstde.angemessen sein, entsprechen, mit ihm im Einklang stehen, harmonieren, α) v. Lebl. (Ggstz. discrepare, repugnare): res prout congruunt aut repugnant, Quint.: congruere artes honestas, Tac.: sensus nostri ut in pace semper, sic tum etiam in bello congruebant, Cic.: unpers., quemadmodum congruit (reimt es sich zusammen), ut simul et affirmes, te assiduis occupationibus impediri, et scripta nostra desideres? Plin. ep. 7, 2, 1. – m. cum u. Abl., sidera cum eius ipsius (caeli) motu congruere, mit dessen eigener Bewegung im Einklang standen, d.i. sich mitbewegten, Cic.: eius sermo cum tuis litteris valde congruit, Cic.: cum percunctatione factā (bei angestelltem Verhör) dicta cum factis congruerent, Liv.: verb. vehementer congruere et cohaerere cum causa, Cic. – m. Dat., oratio ita scripta, ut deorum videretur congruere sententiae, Nep.: ubi responsa haruspicum insidenti iam animo tacitae religioni congruerunt, Liv.: non omni causae nec auditori neque personae neque tempori congruere orationis unum genus, Cic.: unpers., Canidius timidius decessit quam professioni ei, quā semper usus erat, congruebat, Vell. 2, 87, 3. – m. inter se, zB. ut enim corporis temperatio, cum ea congruunt inter se, e quibus constamus, sanitas, sic animi dicitur, cum eius iudicia opinionesque concordant, Cic.: necesse est initia inter se et exitus congruant, Sen.: nullā parte corporis inter se non congruenti, Varr.: quod sermo inter omnes congruebat, Liv. – m. Adv., m. in od. ad u. Akk., ut iungantur (verba) quo congruant maxime, Quint.: omnium in unum congruerunt sententiae, Liv.: murium iecusculis fibrae ad numerum lunae in mense congruere dicuntur, Plin. – m. in u. Abl., in quo scelere... multae causae convenisse unum in locum atque inter se congruere videntur, Cic. – β) v. Pers., deren Gemüt usw.: Latini linguā, moribus, armorum genere, institutis ante omnia militaribus congruentes, Liv.: omnes congruunt, Ter.: de re una solum dissident, de ceteris mirifice congruunt, Cic. – m. cum u. Abl., si aliquem nacti sumus, cuius cum moribus et natura congruamus, Cic. – m. Dat., animi corporis doloribus congruentes, die Schm. des K. mitempfindende (sympathisierende), Cic.: cuius (principis) abditis adhuc vitiis per avaritiam ac prodigentiam mire congruebat, Tac. – m. inter se, zB. illi inter se congruunt concorditer, Plaut.: ne nos inter nos congruere sentiant, Ter. – m. in u. Akk., Bruttii non societate magis Punica quam suopte ingenio congruentes in eum morem, diese Sitte annehmend, Liv.

    lateinisch-deutsches > congruo

См. также в других словарях:

  • Sententiae — are brief apophthegms from ancient sources, quoted without context. They were a tool of scholasticism, which was popular in the Middle Ages as a form of rhetoric. They were also used by St. Augustine of Hippo to convince the Church of the value… …   Wikipedia

  • SENTENTIAE ferendae ritus — qualis olim apud Romanos fuerit in Senatu, dictum supra, in voce Senatusconsultum: qualis apud Graecos, in voce Quingenti. De Iudiciis addam hîc pauca: Causâ utrinque peroratâ, post Meridiem, ad ferendam Sententiam, ventum est: iuxta Leg. XII.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Sententiae Syriacae — Fragment der Sententiae Syriacae aus dem 8. Jahrhundert: Manuskript Vat. Syr. 560, Blatt 27v Die Sententiae Syriacae sind eine Sammlung juristischer Texte aus der Spätantike. Sie sind in syrischer Sprache verfasst. Ihr Text… …   Deutsch Wikipedia

  • Latae sententiae — is a Latin term used in the canon law of the Catholic Church meaning literally given (laid down) sentence .Officially, a latae sententiae penalty follows automatically, by force of the law itself, when the law is contravened.cite web… …   Wikipedia

  • Latae sententiae — (лат.  буквально «заранее вынесенное решение»)  термин, употребляемый в Каноническом праве Римско Католической церкви. «Latae sententiae» определяет конкретные поступки, за которыми следует автоматическая экскоммуникация, предполагающая …   Википедия

  • Latae sententiae — es un término latino utilizado en el derecho canónico de la Iglesia Católica, que literalmente quiere decir dado pena . Oficialmente, una pena de latae sententiae sigue automáticamente, por fuerza de ley sí misma, sin necesidad de declaración por …   Wikipedia Español

  • Declaratio sententiae — (lat.), im frühern Prozeßrecht die Erläuterung eines im Ausdruck dunkeln oder mehrdeutigen Urteils durch den erkennenden Richter. Die deutsche Zivilprozeßordnung kennt eine derartige Erläuterung nicht, sondern nur eine Berichtigung des… …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Quot capita, tot sententiae — Quot capita, tot sententiae, lat., so viele Köpfe, so viele Meinungen …   Herders Conversations-Lexikon

  • clausula sententiae o sententiae clausula —    (loc.s.f.) In un periodo costitui­to di vari pensieri, l elemento apodosi che, seguendo l elemento     protasi ( pendens oratio), ne risolve la tensione. Di solito es­sa rapprresenta l ultimo colo del periodo. apodosi, clausola, colo, periodo …   Dizionario di retorica par stefano arduini & matteo damiani

  • quot homines, tot sententiae — foreign term Etymology: Latin there are as many opinions as there are men …   New Collegiate Dictionary

  • Quot homines, tot sententiae: suus cuique mos. — См. Всякий молодец на свой образец …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»